Zasadą jest, że władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom i trwa aż do uzyskania przez dziecko pełnoletniości. Każde z nich może wówczas decydować m.in. o miejscu zamieszkania dziecka, sposobie jego leczenia, wyznawanej religii czy wyborze drogi kształcenia. Jednakże, w niektórych przypadkach możliwe jest ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest władza rodzicielska,
- na czym polega jej ograniczenie,
- jakie są przesłanki ograniczenia władzy rodzicielskiej,
- jakie są skutki ograniczenia praw rodzicielskich
- jak skonstruować wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z przepisami ustawy Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy władza rodzicielska to ogół praw i obowiązków, które przysługują obojgu rodzicom od chwili urodzenia się dziecka do momentu ukończenia przez nie 18 lat. Przy czym władza rodzicielska powinna być wykonywana w taki sposób, jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny.
Co do zasady, mimo iż władza rodzicielska przysługuje osobno każdemu z rodziców to kluczowe decyzje dotyczące małoletniego powinni oni podejmować wspólnie, mając na uwadze zdanie dziecka. W braku porozumienia między rodzicami w kluczowych kwestiach rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest instytucją prawa rodzinnego, której istota sprowadza się do odebrania rodzicom lub jednemu z nich pewnych praw w stosunku do dziecka, m.in. w sytuacji gdy istnieją poważne i obiektywne przeszkody utrudniające lub uniemożliwiające prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jednak należy pamiętać, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru trwałego – w przypadku ustania przyczyn na podstawie których je ograniczono możliwe jest jej przywrócenie.
Najczęściej w przedmiocie ograniczenia władzy rodzicielskiej Sąd rozstrzyga w postępowaniu rozwodowym lub separacyjnym w sytuacji konfliktu rodziców lub braku porozumienia pomiędzy nimi w zasadniczych kwestiach związanych ze sposobem wychowania i sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem. W takim przypadku Sąd zazwyczaj powierza wykonywania władzy rodzicielskiej temu z rodziców, z którym dziecko stale zamieszkuje, ograniczając jednocześnie władzę rodzicielską drugiemu do określonych uprawnień.
Drugą przyczyną ingerencji Sądu w sferę uprawnień rodzicielskich jest zagrożenie dobra dziecka (art. 109 k.r.o.). Celem ograniczenia władzy rodzicielskiej na podstawie przywołanego przepisu jest ochrona dziecka, a także niesienie pomocy rodzicom dla właściwego wykonywania przez nich władzy rodzicielskiej. Sąd opiekuńczy może w szczególności poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego, zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania m.in. do pracy z asystentem rodziny, skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną lub określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu.
Rodzic, który mocą orzeczenia Sądu został ograniczony w wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie będzie mógł samodzielnie podejmować niektórych decyzji dotyczących swojego małoletniego dziecka, brać czynnego udziału w jego wychowaniu oraz występować w jego imieniu. Z uwagi na powyższe, tak istotne jest, by w orzeczeniu Sądu znalazło się jasne wskazanie, w przypadku jakich spraw uzyskanie zgody rodzica, któremu ograniczono prawa rodzicielskie jest wymagane. Może to być m.in. zgoda w sprawach związanych z wyborem szkoły, sposobu leczenia, zmiany miejsca zamieszkania czy dłuższych wyjazdów.
Podkreślić należy, że ograniczony w prawach rodzicielskich rodzic zachowuje wiele uprawnień rodzicielskich, m.in. prawo do kontaktu z dzieckiem, gdyż prawo to jest niezależne od przysługującej mu władzy rodzicielskiej.
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej może złożyć każde z rodziców oraz każdy, kto dysponuje wiedzą na temat okoliczności uzasadniających, że dziecku dzieje się krzywda w wyniku nieprawidłowego sprawowania władzy rodzicielskiej.
Wniosek musi spełniać wymogi, jakie stawia się pismom procesowym. Konieczne jest zatem oznaczenie sądu, stron postępowania, nazwy pisma, sformułowanie wniosku, powołanie faktów, na których opiera się wniosek oraz dowodów na ich poparcie, złożenie podpisu pod pismem i wymienienie załączników do pisma.
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej należy skierować do Sądu Rejonowego, wydziału właściwego ds. rodzinnych i nieletnich, właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Wraz ze złożeniem wniosku o ograniczenie władzy rodzicielskiej należy uiścić opłatę sądową w kwocie 100 zł.
Sprawy dotyczące ograniczenia władzy rodzicielskiej zwykle bywają niezwykle bolesne i obciążające emocjonalnie dlatego pomoc adwokata może się okazać nieoceniona. W codziennej pracy zajmuje się prowadzeniem spraw z zakresu prawa rodzinnego w tym o ograniczenie władzy rodzicielskiej, dlatego jeśli potrzebujesz pomocy w tym zakresie zachęcam do umówienia się na spotkanie.