Nie każda sytuacja, która wydaje się być beznadziejna jest nią w rzeczywistości.
_{Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1986 r., I KR 446/86}

Głównym celem wykonywania kary pozbawienia wolności jest resocjalizacja tj. wzbudzenie w skazanym poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a w konsekwencji powstrzymanie się od powrotu do przestępstwa.

Prawomocny wyrok skazujący nie zawsze oznacza jednak wykonywanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w warunkach izolacji więziennej.

Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest dozór elektroniczny,
• jakie warunki należy spełnić, by uzyskać zgodę Sądu na odbywanie kary w systemie SDE,
• kiedy należy złożyć wniosek o dozór,
• jak należy skonstruować przedmiotowy wniosek,
• czy złożenie wniosku wstrzymuje wykonanie kary,
• jak wygląda postępowanie w sprawie rozpoznania wniosku,

System dozoru elektronicznego (SDE) – co to jest?

Dozór elektronicznego zwany również „elektroniczną bransoletką” to instytucja prawa karnego wykonawczego, która pozwala na odbycie orzeczonej kary pozbawienia wolności poza więziennymi murami.

Miejsce pobytu skazanego poddane jest wówczas ścisłej kontroli sądu oraz wyznaczonego kuratora przy użyciu specjalnego nadajnika, najczęściej zamontowanego na nodze. Zaś w miejscu stałego pobytu (zamieszkania) osoby skazanej instalowane jest urządzenie monitorujące, które w przypadku naruszenia ustalonego przez Sąd harmonogramu oddalania się z miejsca zamieszkania natychmiast wysyła odpowiednią informację do podmiotu kontrolującego.

Sąd w tej sytuacji może uchylić zezwolenie na dozór elektroniczny i nakazać odbycie reszty kary w zakładzie karnym.

Jakie warunki należy spełnić, by uzyskać zgodę na odbywanie karty w SDE ?

Dozór elektorniczny nie dotyczy wszystkich osób wobec których orzeczono karę pozbawienia wolności. Aby uzyskać zgodę Sądu na dozór elektorniczny musisz spełnić ściśle określone przesłanki:

• orzeczony wymiar kary nie może przekraczać 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Co istotne o możliwości skorzystania z tej instytucji decyduje kara orzeczona w wyroku, nie zaś kara pozostała do odbycia. Jeżeli więc w wyroku orzeczono wobec Ciebie karę 19 miesięcy, z czego wykonany został miesiąc (do wykonania pozostaje 18 miesięcy) nie będzie możliwe uzyskanie zgody Sądu na tzw. bransoletkę,

• skazanie nie może nastąpić w warunkach powrotu do przestępstwa, o których mowa w przepisie art. 64§2 kodeksu karnego (tzw. multirecydywa). Dozór elektroniczny nie obejmuje także osób wobec których orzeczono karę aresztu, zastępczą karę aresztu za wykroczenie, karę porządkową lub środek przymusu skutkujący pozbawieniem wolności oraz karę aresztu wojskowego,

• SDE jest wystarczający, aby zrealizować cele wychowawcze kary i zapobiec ponownemu popełnieniu czynu zabronionego,

• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu – lokal, w którym będzie obowiązany pozostawać w wyznaczonych dniach i porach oraz zgodę osób pełnoletnich wspólnie ze skazanym zamieszkujących, a warunki techniczne umożliwiają prawidłowe działanie aparatury monitorującej.

Wskazane wyżej zasady mają również zastosowanie do skazanego w przypadku orzeczenia kilku kar pozbawienia wolności, lecz wówczas ich suma nie może przekroczyć jednego roku i 6 miesięcy.

Kiedy złożyć wniosek o dozór?

Ogólna zasada jest taka, że im szybciej, tym lepiej. Pamiętać należy jednak, że samo złożenie wniosku nie wstrzymuje wykonania kary. Dlatego wniosek w tym zakresie najlepiej złożyć od razu po uprawomocnieniu się wyroku skazującego.

Co istotne, pobyt w zakładzie karnym nie wyklucza możliwości złożenia wniosku, dlatego taki wniosek możesz złożyć także wtedy gdy już przebywasz za murami jednostki penitencjarnej

Przedmiotowy wniosek może złożyć nie tylko skazany, ale także jego obrońca, prokurator, kurator sądowy oraz dyrektor zakładu karnego. Sądem właściwym do złożenia wniosku jest Sąd Okręgowy, wydział penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa.

Jak napisać wniosek o udzielenie zgody na odbywanie kary w SDE?

Kluczem do sukcesu jest przede wszystkim poprawnie napisany wniosek.

Wprawdzie wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego nie ma ściśle ustalonej formy, jednakże musi zawierać elementy, bez których nie będzie on kompletny.

Przede wszystkim, przedmiotowy wniosek powinien:

• być skierowany do właściwego miejscowo Sądu Okręgowego (Wydział Penitencjarny i Nadzoru Nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych). Jeżeli skazany nie rozpoczął jeszcze wykonywania kary pozbawienia wolności sądem właściwym będzie Sąd Okręgowy właściwy dla miejsca jego stałego pobytu. Natomiast, jeżeli wnoszony jest wniosek zza więziennych murów wówczas właściwy będzie Sąd Okręgowy właściwy dla miejsca wykonywania orzeczonej kary.

• zawierać dane osoby skazanej (imię, nazwisko, miejsce i datę urodzenia, numer PESEL, imiona rodziców, nazwisko rodowe matki oraz adres pod którym będzie wykonywania orzeczona kara) oraz informacje dotyczące wyroku tj. wskazanie Sądu, który wydał orzeczenie oraz sygnaturę sprawy jak również wskazanie jaką orzeczoną karę pozbawienia wolności, skazany chce odbywać w SDE,

• zawierać sprecyzowany harmonogram wyjść skazanego. Należy zatem wskazać, że np. skazany świadczy pracę zarobkową w godzinach 7:00-15:00 wraz z określeniem czasu niezbędnego na dotarcie oraz powrót z miejsca pracy. W harmonogramie można także zawrzeć informacje o innych podejmowanych przez skazanego czynnościach i określić czas ich trwania w danym dniu. 

• zawierać należyte uzasadnienie. To od argumentacji, która zostanie przedstawiona zależy, czy Sąd wyrazi zgodę na odbywanie kary w tym systemie, należy więc wskazać, że np. skazany jest jedynym żywicielem rodziny, opiekuje się bliskim członkiem rodziny, który sam z uwagi na swój stan zdrowia nie jest w stanie się sobą zaopiekować lub, że spłaca ciążące na nim zobowiązania pieniężne, itp.,

• zawierać odpowiednie załączniki (np. oświadczenie osób wspólnie zamieszkujących ze skazanym na wyrażenie zgody na odbywanie skazanego kary pod wskazanym adresem, umowę o pracę, zaświadczenia lekarskie osób najbliższych).

Czy wniosek wstrzymuje wykonanie kary?

Wniosek o dozór elektroniczny nie wstrzymuje wykonania orzeczonej kary. Dlatego, jeżeli otrzymałeś wezwanie do odbycia kary w jednostce penitencjarnej wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie kary w SDE nie anuluje tego wezwania.

Z tego powodu we wniosku należy zawrzeć dodatkowo wniosek o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności do czasu rozpoznania wniosku o dozór, który również należy umotywować.

Jak wygląda postępowanie w sprawie wyrażenia zgody na odbywanie kary w SDE?

Po złożeniu prawidłowego wniosku o dozór elektroniczny Sąd, co do zasady, ma 30 dni na wyznaczenie posiedzenia oraz wydanie orzeczenia, w którym udziela zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego lub takiej zgody odmawia.

Zanim jednak sprawa zostanie skierowana na posiedzenie Sąd z pomocą specjalistów ustala czy w miejscu, które zostało wskazane jako miejsce stałego pobytu i odbywania kary istnieją warunki techniczne, które umożliwiają zamontowanie urządzenia monitorującego.

Praktyką w takich sprawach jest również zlecanie przez Sąd przeprowadzenia wywiadu kuratorskiego, w trakcie którego kurator sprawdzi w jakich warunkach żyje skazany oraz dopyta sąsiadów o opinie na jego temat.

W przypadku wniesienia wniosku zza murów jednostki więziennej Sąd zwraca się do Dyrektora Zakładu Karnego o przesłanie opinii o postępowaniu skazanego.

Po uzyskaniu informacji od kuratora oraz podmiotu dozorującego o istnieniu warunków do zamontowania urządzeń monitorujących Sąd wyznaczy posiedzenie, na które skazany zostaje wezwany celem wysłuchania. W trakcie posiedzenia Sąd dopyta o okoliczności wskazane we wniosku, jak również ustali harmonogram wykonywania kary.

Jeżeli szukasz sprawdzonego adwokata zajmującego się sprawami karnymi w Kielcach oraz zależy Ci na pełnym profesjonalizmie oraz zaangażowaniu to zapraszam Cię do kontaktu z moją kancelarią.